Nieuwe rin­gen voor broed­sei­zoen 2024

Het heeft even geduurd, maar SID is eindelijk klaar en operationeel. En dus is wadertrack na vele jaren trouwe dienst niet alleen afgesloten voor het invoeren van aflezingen, maar ook voor het invoeren van ringvangsten. Dat laatste moet nu via https://oycdb.sovon.nl/. En wie zich afvroeg waar de afkorting SID op slaat: Scholekster Individu Database. Daar worden na controle alle vangstgegevens van gekleurringde Scholeksters in opgeslagen (en ook de vangsten als een individu al eerder alleen een metalen ring kreeg omgelegd). Vanuit SID worden de vangstgegevens geëxporteerd naar de https://submit.cr-birding.org/ (zodat aflezers in de life history ook de vangstgegevens zien) en naar https://www.griel.nl/ (zodat het vogeltrekstation melders van (meestal dood gevonden) geringde Scholeksters kan verblijden met die vangstgegevens. Met enige regelmaat zullen die doodmeldingen aan het Vogeltrekstation ook aan SID worden toegevoegd en dus in submit terecht gekomen.

In SID houden we ook bij welke ringstrengen zijn aangemaakt en welke ringgroep die heeft gekregen. Dat deel van de administratie is nog niet volledig. Daarom vragen we alle ringers of ze niet alleen kunnen melden hoeveel ringstrengen en metalen ringen ze graag zouden ontvangen, maar ook welke kleurringcombinaties en metalen ringen ze nog in hun bezit hebben en nog niet hebben gebruikt.

Er kunnen vier soorten aanvragen worden gedaan bij ringbeheerder Jacob Jan de Vries (jacobird1953@gmail.com):

1. Losse kleurringen om gebroken ringen te vervangen, of om bij geringde dieren gesleten of verloren ringen te vervangen.
2. Nieuwe strengen van het huidige ringschema (met metalen ringen).
3. Strengen van het Slijtekster-schema (met metalen ringen), bedoeld voor Scholeksters die veel op zodanig terrein (met name banken van Japanse oesters) lopen dat hun plastic ringen buitengewoon snel slijten en afvallen.
4. Kleurringen (met metalen ringen) voor bijna vliegvlugge kuikens die een korte tarsus hebben, zodat daar alleen een ring met inscriptie om past en niet nog een extra kleurring.

Losse kleurringen

Vooral bij de nieuwe kleurringen komt het voor dat ze breken als de kleurringen niet heet genoeg zijn gemaakt voor het omleggen. Om de combinatie weer compleet te maken en alsnog te gebruiken kan een vervanging van de kapotte ring worden gevraagd.

Het komt ook voor dat Scholeksters ringen verliezen. Als bekend is waar de vogel broedt en als de andere ringen nog goed zijn, dan kan de vogel gevangen worden en kan de ontbrekende ring weer worden aangebracht. Hopelijk gaat dat lukken bij de zeer bekende RB-LARY https://submit.cr-birding.org/animals/63942/YZTBndQgeUvln7nW9GVt/, die sinds kort de rode ring met witte Y om zijn rechter poot is verloren, zie foto’s.

Figuur 1. Links: RB-LARY voor het ringverlies. Rechts: RB-LARY na het ringverlies.

Nieuwe ringen voor het huidige ringschema

In het ringschema dat we nu gebruiken zit de metalen ring aan één van de tibia’s, en aan elke tarsus een kleurring met inscriptie. Direct boven één van die ringen met inscriptie zit een kleurring zonder inscriptie, dus ook aan de tarsus (en niet aan de tibia zoals vroeger). Op de foto een aldus gekleurringde jonge Scholekster. De korte notatie voor dit dier is BLR-OSB8. Het zal de scherpe waarnemer opvallen dat de oranje S op zijn kop zit, maar dat de zwarte 8 wel goed om is aangebracht.

Bruno Ens

Figuur 2. Jong BLR-OSB8 bij ongeringde ouder.

Ringen voor slijteksters

De bekende Scholekster RB-LARY verloor pas na 11 jaar een kleurring (die al wel aardig gesleten was ondertussen). Er zijn ook Scholeksters waarvan de ringen soms al na een jaar afvallen of niet meer leesbaar zijn door de enorme slijtage waaraan de ringen onderhevig zijn. Voor zulke slijteksters hebben we het slijtekster ringschema ontwikkeld (zie foto), waarbij de stalen ring aan de tarsus wordt geplaatst en de kleurringen met en zonder inscriptie aan de tibia’s.

Sander Lilipaly

Figuur 3. Slijtekster TLP-YA

Juvenielen met een korte tarsus

Juveniele Scholeksters worden gekleurringd vlak voordat ze kunnen vliegen. In de meeste gevallen is de tarsus lang genoeg om zowel een hoge ring met inscriptie als een kleurring zonder inscriptie aan de tarsus te plaatsen. Soms is dat niet het geval en past er alleen ring met inscriptie. Om deze jongen toch te kunnen ringen hebben we bij de International Wader Study Group een aanvraag ingediend om in het oude ringschema (waarbij de kleurring aan de tibia zit en alleen letters als inscriptie worden gebruikt) ook cijfers te mogen gebruiken. Dat verzoek is gehonoreerd.

Als gevolg van per ongeluk fout ringen lopen er al zulke vogels rond (zie foto). Dit vereist een extra controle bij het uitgeven van de ringstrengen. De omgekeerde fout kan natuurlijk ook worden gemaakt, dat de kleurring op de tarsus wordt geplaatst, maar daar zijn deze ringstrengen natuurlijk niet voor bedoeld. Daarom hebben we steeds ook extra labels aangebracht om duidelijk te maken dat deze ringcombinaties echt alleen bedoeld zijn voor bijna vliegvlugge jonge Scholeksters met een korte tarsus.

Ron de Jong

Figuur 4. LG-WYG2 met cijfer ring aan de tarsus en kleurring aan de tibia