Schol­ek­ster op­loop­jes: waar­om?

Bruno Ens

Figuur 1 – Oploopje van Scholeksters in intensief door territoriale Scholeksters verdedigd terrein in het Hoge Berg gebied op Texel op 15 juni 2024.

Oploopjes (Figuur 1) ontstaan er als er langdurig en heftig wordt gealarmeerd door territoriale broedvogels. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat een onderzoeker de bijna vliegvlugge kuikens probeert te vangen om ze te kunnen ringen. Opeens staan er zomaar tien of twintig Scholeksters bij elkaar in dat territorium. Daar blijken dan vaak jonge vogels tussen te zitten, die voor het eerst zijn teruggekeerd naar het broedgebied. In hun tweede kalenderjaar overzomeren jonge Scholeksters in het overwinteringsgebied, zoals de Waddenzee. Pas in hun derde kalenderjaar keren ze in de broedtijd terug naar de broedgebieden.

Alarmerende broedvogels zijn interessant jonge Scholeksters omdat ze een indicatie vormen voor territoria waar met succes jongen kunnen worden grootgebracht. En een broedvogel die alarmeert kan geen indringers verjagen. Er is ook bewijs dat de jonge vogels zich vooral vestigen in gebieden waar het broedsucces hoog is (Bailey et al. 2019). Eenmaal gevestigd blijven de dieren meestal jaar in jaar uit terugkomen naar hetzelfde territorium. Het is dus wel belangrijk om een goede keuze te maken als je je nog moet vestigen. Dat vestigen kan wel een paar jaar duren: de meeste Scholeksters vestigen zich voor het eerst tussen hun vijfde en tiende levensjaar (Ens et al. 2014).

De foto’s zijn van een oploopje dat op 15 juni 2024 ontstond op de Hoge Berg op Texel (Figuur 1). Er verzamelden zich 11 Scholeksters, waaronder drie jonge vogels, die sinds het uitvliegen niet meer in het broedgebied op de Hoge Berg waren gezien. Hun life histories zijn beschikbaar via de link in de bijschriften bij de foto’s (Figuur 2, Figuur 3, Figuur 4).

Figuur 2. BLY-C5ON (midden) uit 2021: https://submit.cr-birding.org/…/l63Ydyl4yGnxac1YaHO3/

Figuur 3. BLY-C5O4 uit 2021: https://submit.cr-birding.org/…/iYA685MUaESw3rKmS3Pd/

Figuur 4. BLG-WCGU (voorgrond) uit 2022: https://submit.cr-birding.org/animals/102193/qlGjeX4lrj0sswWnPmf2/

Literatuur

Bailey, L. D., B. J. Ens, C. Both, D. Heg, K. Oosterbeek, and M. van de Pol. 2019. Habitat selection can reduce effects of extreme climatic events in a long-lived shorebird. Journal of Animal Ecology 88:1474-1485.

Ens, B. J., M. van de Pol, and J. D. Goss-Custard. 2014. Chapter Eight – The Study of Career Decisions: Oystercatchers as Social Prisoners. Pages 343-420 in L. B. Marc Naguib, editor. Advances in the study of behavior. Academic Press.