Het nut van individueel kleurringen

Scholekster en andere vogels mogen in Nederland alleen gevangen en geringd worden door mensen die in het bezit zijn van een geldige ringmachtiging van het Vogeltrekstation. Om een ringmachtiging te krijgen is een opleiding nodig en het behoud van de ringmachtiging vereist regelmatige certificering.

In Europa moeten kleurringschema’s aangemeld worden bij de International Wader Study Group. Alleen zo kan voorkomen worden dat dezelfde kleurcodes bij verschillende individuen worden aangebracht. Als de aanvraag voor een bepaald kleurringschema is goedgekeurd wordt dit schema opgenomen in het Colour Mark Register.

De Stichting Onderzoek Scholekster heeft een aantal goedgekeurde kleurringschema’s in haar beheer. Dat betekent dat de stichting kleurringen (en metalen ringen van het Vogeltrekstation) aanschaft en verdeelt over ringgroepen. Daarbij wordt zorgvuldig bijgehouden welke kleurcodes worden aangeschaft en naar welke groep de kleurcodes gaan, om te voorkomen dat verschillende Scholeksters met dezelfde combinatie worden geringd.

De instelling van ringgroepen heeft ermee te maken dat het kleurringen van Scholeksters alleen zin heeft als het een groot aantal jaren wordt volgehouden. Leden van een ringgroep vangen en ringen jaarlijks adulte Scholeksters en bijna vliegvlugge kuikens in één of meer vast omschreven gebieden. Elk lid van een ringgroep heeft toegang tot de vangstgegevens en aflezingen van alle ooit door de ringgroep gevangen en gekleurringde Scholeksters. Dit verandert niet als een ringer stopt met ringen en geldt ook voor nieuwe leden van een ringgroep.

Voor het (kleur)ringen van de Scholeksters worden alleen de metalen vogeltrekringen en de kleurcodes gebruikt die door de Stichting Onderzoek Scholekster zijn verstrekt. De vangstgegevens worden zo snel mogelijk na afloop van het broedseizoen door de ringers ingevoerd in de nieuwe ringinvoer pagina. Dat voorkomt dat waarnemers onbekende vogels aflezen, wat altijd een zeer frustrerende en demotiverende ervaring is voor de waarnemers. De ingevoerde vangstgegevens worden door ons gecontroleerd, toegevoegd aan Submit CR-Birding en ook aan de database van het Vogeltrekstation via Griel. Het is dus niet de bedoeling dat de ringers zelf de vangstgegevens invoeren in Griel.

Broedende Scholeksters kunnen eenvoudig op het nest gevangen worden met een tuimelkooi. Voor de zekerheid moeten de eieren tijdens de vangpoging vervangen worden door nepeieren, waarbij de echte eieren verstopt worden op een veilige plek waar ze weinig afkoelen. Het verdient aanbeveling om alleen te vangen op nesten waar de Scholeksters al minimaal twee weken broeden.

Jonge Scholeksters kunnen het beste gevangen worden vlak voordat ze vliegvlug zijn. Vaak zetten zulke jongen het op een lopen, wat noopt tot het trekken van een sprint, maar soms verbergen ze zich, zoals de gewoonte is op jongere leeftijd. In beide gevallen is het handig als het vangen door twee personen gebeurt, waarbij een in de gaten houdt waar het jong zich bevindt en aanwijzingen geeft aan de vanger die door het veld loopt.

Na het vangen moeten de vogels geringd en gemeten worden. In bijgaande handleiding wordt uitgebreid beschreven hoe de vogels geringd moeten worden en hoe de verschillende lichaamsmaten genomen moeten worden. Die lichaamsmaten zijn belangrijk omdat ze een indicatie kunnen geven van de grootte, het geslacht en de conditie van de vogel. Er is ook een vangformulier voor broedvogels en een vangformulier voor pullen.

Het is de bedoeling dat een deel van de vangstgegevens direct in het veld via de Avinest app kunnen worden ingevoerd. Vervolgens kunnen in de nieuwe ringinvoer de ontbrekende gegevens worden ingevoerd. Het is verstandig om vooraf te informeren bij Stichting Onderzoek Scholekster of dit systeem reeds functioneert.